NVH – Noise, Vibration and Harshness hay rung động và tiếng ồn là một hiện tượng không thể thiếu khi xe nổ máy và di chuyển. Tuy vậy đây lại là hiện tượng gây nhiều phiền toái, mệt mỏi cho người lái và hành khách trên xe. Hãy cùng SUPERCAR tìm hiểu hiện tượng và nguyên nhân của một số loại rung ồn thường gặp trên ô tô.

Kỹ thuật chẩn đoán NVH

Thông thường khách hàng đến với trạm dịch vụ, garage sửa chữa sẽ phản ánh những vấn đề pan bệnh khá trừu tượng về âm thanh lạ, mức độ rung vô lăng hay độ xóc của xe khi ngồi bên trong xe gây khó chịu. Điều này khá nan giải trong việc tìm ra nguồn gốc nguyên nhân vì các pan bệnh này thường không biểu hiện bằng hình ảnh chúng ta tận mắt nhìn thấy hoặc có rất nhiều chi tiết trên xe có thể là tác nhân.

Kỹ thuật chuẩn đoán NVH

Từ đó gây khó khăn, mất rất nhiều thời gian công sức để kiểm tra. Ngoài ra do tiếng ồn và rung động có thể sử dụng cấu trúc ( khung gầm) của xe để lan truyền khắp xe, gây khó khăn cho việc xác định chính xác nguyên nhân gây ra tiếng ồn rung động. Vì vậy Kỹ thuật chẩn đoán NVH đã xuất hiện nhằm giải quyết vấn đề này.

Công cụ cần thiết

Với phương pháp chẩn đoán kiểu này, bạn cần đầu tư đồ nghề khá tốn kém. Vì tính năng của chúng rất đặc biệt để thẩm định ổn rung động, chẳng hạn:

- Máy Scan: Chính là các máy chẩn đoán hiện ra các mã lỗi mà hiện nay rất phổ biến.

- Bộ ống nghe động cơ: Cho phép các kỹ thuật viên xác định tiếng ồn và xác định vị trí của vòng bi và ống lót bị mòn, van hỏng, răng bánh răng bị hỏng hoặc mòn, kim phun nhiên liệu bị lỗi, rò rỉ gió hoặc không khí, và tiếng kêu khó chịu từ đâu ra.

- Bộ ống nghe Chassis (khung vỏ gầm): Phát hiện nguồn hoặc tiếng rít, tiếng ồn hoặc rắc rối khác trong khung gầm. Máy dò siêu âm: Có thể “tạo áp lực” giả lên toàn bộ xe để tìm rò rỉ nhiên liệu, vị trí phát ra tiếng ồn.

- Máy kiểm tra khói ống xả: Phát hiện các vấn đề liên quan tới hệ thống nhiên liệu, hệ thống khí xả,…

Kinh nghiệm Kỹ thuật chẩn đoán NVH

Sử dụng nguồn thông tin của chiếc xe để tìm đọc tài liệu hướng dẫn sửa chữa dòng xe đó, xem có bất kỳ bản tin dịch vụ kỹ thuật ( TSB) nào liên quan đến vấn đề mà chiếc xe đang gặp. Hoặc sẵn có một số quy trình chẩn đoán tuyệt vời để cách ly và định vị các vấn đề về tiếng ồn hoặc rung trên xe trong cơ sở dữ liệu thông tin của ALLDATA - phần mềm hàng đầu trên thế giới.

Kỹ thuật giúp tiết kiệm thời gian cho việc sửa chữa xe hơi ( hỗ trợ tra cứu tài liệu sửa chữa, sơ đồ mạch điện, thông tin sửa chữa, thông số kỹ thuật…) cũng như việc học tập và nghiên cứu. ALLDATA đã cập nhật thông tin tốt nhất của ngành công nghiệp xe hơi từ năm 1982 đến nay.

Hiện tượng NVH thường gặp

Tiếng gầm gừ hoặc tiếng rú

Thông thường, tiếng ồn gầm gừ là do ổ bi bị mòn. Nếu tiếng ồn xảy ra khi động cơ đang chạy và xe đứng yên, đó là do một bộ phận điều khiển động cơ. Độ ồn có thể không đổi hoặc thay đổi theo tốc độ động cơ. Các thành phần điều khiển động cơ bao gồm bơm nước và trợ lực lái, bộ truyền đai và bộ căng đai, máy phát điện và máy nén điều hòa không khí. Một số bộ phận này có thể được “cách ly” loại bỏ dần bằng cách tắt hoặc tháo đai.

Sự rung động

Thông thường độ rung động chỉ xảy ra khi chạy trên đường, thì có thể trở nên khó xác định hơn một chút. Chúng có thể được gây ra bởi vòng bi, các bánh răng bị mòn trong hệ truyền động, giảm chấn hệ thống treo hỏng, lốp bị mòn hoặc góc đặt bánh xe bị thay đổi. Các chi tiết này rất khó để “cách ly” bóc tách riêng vì đòi hỏi xe phải đang chuyển động trên đường. Nhiều khi độ rung động lại phụ thuộc vào điều kiện đường xa hay tốc độ chạy của xe thì mới biểu hiện.

Tiếng rít hay tiếng gió

Tiếng ồn gió có thể được gây ra bởi nhiều yếu tố, bao gồm rò rỉ, rơ rão hoặc các khe hở của các chi tiết. Nhiều tiếng ồn liên quan đến gió chỉ xảy ra ở tốc độ cao hoặc điều kiện đường cụ thể và có thể bao gồm các yếu tố như A / C bật hay tắt. Nếu tiếng ồn thay đổi khi áp suất không khí trong xe thay đổi, như với tốc độ quạt điều hòa cao hơn hoặc thấp hơn hoặc mở cửa sổ, thì tiếng ồn rất có thể là do rò rỉ không khí trong xe.

Những tiếng ồn trên ô tô thường gặp

Dưới đây là những rung động tạo ra tiếng ồn trên xe hơi với hiện tượng, nguyên nhân và cách khắc phục cụ thể.

Rung nẩy thân xe

Hiện tượng rung nẩy được định nghĩa là rung động theo chiều đứng hoặc chiều ngang của thân xe và vô lăng, cùng với rung động của các ghế ngồi. Thường không thể cảm nhận được rung nẩy khi xe chạy dưới tốc độ khoảng 80 km/h. Lớn hơn tốc độ này, rung nẩy tăng lên rõ rệt nhưng sau đó đạt tới mức đỉnh ở một tốc độ nhất định.

Nguyên nhân và cách khắc phục, độ đảo và độ không cân bằng của lốp sẽ làm cho lốp phát sinh một lực rung trong khi vận hành xe. Rung động này được khuếch đại và lại làm rung các cầu xe, rung động của các cầu xe được truyền đến thân xe và động cơ qua hệ thống treo.

Khi các rung động được truyền cộng hưởng với thân xe, thân xe sẽ rung mạnh. Ngoài ra, khi rung động của các cầu xe cộng hưởng với các rung động của động cơ, động cơ sẽ rung rất mạnh, và lại làm cho thân xe rung mạnh hơn nữa. Các rung động của thân xe được truyền đến vô lăng và các ghế ngồi làm cho thân xe, các ghế và vô lăng rung.

Rung nẩy thân xe thường xuất hiện do các lốp không cân bằng hoặc bị mòn không đều; Vì vậy, hầu như có thể loại bỏ rung lắc thân xe bằng cách hiệu chỉnh cân bằng của lốp hoặc giảm độ lắc đảo của lốp.

Lắc vô lăng

Hiện tượng lắc tay lái là tình trạng mà vô lăng dao động từ 5 đến 15 lần trong một giây theo chiều quay. Nó xuất hiện ở mức tốc độ tương đối hạn chế nhưng cao, thường lớn hơn 80 km/h và các dao động của vô lăng không thay đổi.

Kỹ thuật chuẩn đoán NVH

Nguyên nhân và cách khắc phục độ đảo hoặc không cân bằng trong một lốp xe sẽ tạo ra lực rung trong khi xe đang chuyển động. Lực rung này tạo ra một mômen quán tính ở ngõng trục, làm cho các lốp lắc theo chiều ngang. Vì vậy tay lái sẽ dao động theo chiều ngang.

Ở một tốc độ nào đó của xe, các răng, các rung động ngang của các lốp do lực li tâm tạo ra sẽ cộng hưởng với hệ thống lái, làm cho vô lăng dao động theo chiều kim đồng hồ và ngược chiều kim đồng hồ. Cách khắc phục đơn giản nhất vẫn là điều chỉnh cân bằng động lốp xe, từ đó sẽ giảm lực rung khi lốp đang quay.

Rung vô lăng

Hiện tượng này là trạng thái làm cho vô lăng dao động theo chiều kim đồng hồ và ngược kim đồng hồ, giống như sự rung của tay lái, nhưng ở các tốc độ thấp hơn; nói chung là dưới 80 km/h. Hiện tượng này bắt nguồn từ đường gồ ghề hoặc phanh khi các lốp hoặc phanh mòn không đều.

Về cơ bản, hiện tượng của việc rung vô lăng khá giống với lắc vô lăng được trình bày ở trên, tuy nhiên về bản chất đây là 2 loại rung động khác nhau về nguồn gốc. Trong khi lắc vô lăng đến từ sự rung của lốp xe đang chuyển động thì rung vô lăng đến từ việc đi trên đường gồ ghề hoặc phanh với các lốp mòn không đều.

Nguyên nhân đầu tiên là một nguyên nhân khách quan đường gồ ghề. Lốp bị biến dạng hoặc rung động đột ngột theo chiều đứng do phanh gây ra khi các lốp hoặc phanh mòn không đều. Các rung động này được truyền qua các thanh nối trong hệ thống lái, đến vô lăng làm vô lăng rung.

Ngoài ra còn có các nguyên nhân như Các cộng hưởng giữa các lốp, hệ thống lái và hệ thống treo; Có độ rơ trong các thanh nối của hệ thống lái, sự giảm lực cản do mòn, hoặc thiếu độ cứng hoặc cứng vững của các thanh nối này.

Rung bàn đạp ga

Hiện tượng rung động có tần số cao xuất hiện ở tốc độ động cơ cao hơn , nhưng không liên quan với tốc độ của xe. Bạn có thể cảm nhận được nó bằng bàn chân của mình khi đặt chân lên bàn đạp ga, nhưng bàn đạp này không rung mạnh theo chiều nhả bàn đạp.

Kỹ thuật chuẩn đoán NVH

Nguyên nhân rung động của động cơ làm cho cáp bướm ga hoặc thanh nối rung lên, các rung động của cáp bướm ga hoặc thanh nối này truyền đến bàn đạp ga, làm nó rung lên.

Ngoài rung động truyền trực tiếp từ động cơ, còn có rung động truyền từ dây cáp điều khiển bướm ga đến dây hoặc thanh điều khiển ga.

Rung cần chuyển số

Hiện tượng loại rung động này làm cho cần chuyển số dao động, thường xảy ra ở tốc độ động cơ tương đối cao và dễ nhận ra rõ hơn gần số vòng quay làm nó rung, nguyên nhân có thể do:

- Các xe có động cơ ở phía trước, dẫn động bánh sau (FR): Các dao động momen hoặc mất cân bằng của các bộ phận quay hoặc chuyển động tịnh tiến của động cơ tạo ra các rung động uốn trong hệ thống truyền lực. Hơn nữa, các góc nối hoặc một trục các đăng không cân bằng có thể làm tăng thêm các rung động này.

- Vỏ hộp số rung mạnh, tạo ra một lực rung truyền đến cần chuyển số. Cần chuyển số dao động vì nó được lắp trên phần kéo dài của hộp số. Bất cứ độ rơ nào ở cần chuyển số cũng khuếch đại thêm rung động này.

- Các xe có động cơ ở phía trước, cầu trước chủ động (FF): Một động cơ không được căn chỉnh chính xác sẽ chạy không đều và làm cho cụm cần chuyển số bị rung.

Lời kết

Như vậy có thể thấy bắt pan bệnh về NVH vô cùng phức tạp, rất nhiều nguyên nhân và khó trong việc tìm ra nếu không được trang bị kiến thức về kỹ thuật chẩn đoán NVH và có đầy đủ các dụng cụ máy chuyên dụng đặc biệt.

Cảm ơn bạn đọc!

SUPERCAR.COM.VN